Ελληνική Ορνιθολογική Εταιρεία: Tα γκαλαπάγκος της μεσογείου απειλούνται!

Ποιο είναι το πρωτοφανές σχεδιαζόμενο Αιολικό Πάρκο;

Στον εξαιρετικά περιορισμένο χώρο 14 προστατευόμενων ακατοίκητων νησίδων του Ν. Αιγαίου, εντός10 περιοχών Natura 2000(εκ των οποίων 6 Ζώνες Ειδικής Προστασίας για τα πουλιά) σχεδιάζονται τρεις Αιολικοί Σταθμοί Παραγωγής Ηλεκτρικής Ενέργειας (ΑΣΠΗΕ) και συγκεκριμένα 104 ανεμογεννήτριες (από 3MW έως 6 MW εκάστη), 70 χιλιόμετρα οδικό δίκτυο, 14 λιμάνια, 14 ελικοδρόμια, μόνιμος έντονος φωτισμός τη νύχτα, πλήθος συνοδών έργων (κτήρια, δεξαμενές κ.λπ.) και κατασκευαστική περίοδος που αναμένεται να διαρκέσει πέντε χρόνια. Σημειώνεται ότι οι προστατευόμενες νησίδες εμπίπτουν στην περιοχή ευθύνης του Φορέα Διαχείρισης Κυκλάδων και του Φορέα Διαχείρισης Προστατευόμενων Περιοχών Δωδεκανήσων.

Γιατί είναι «πρωτοφανές»;

Για πρώτη φορά ολόκληρο το έργο (ανεμογεννήτριες, δρόμοι, συνοδά έργα κ.ά.) σχεδιάζεται εντός του πυρήνα προστατευόμενων περιοχών. Επίσης, για πρώτη φορά το έργο εξαφανίζει το βασικό χαρακτηριστικό για το οποίο οι νησίδες είναι προστατευόμενες: την απουσία ανθρωπίνων δραστηριοτήτων! Σε όλο τον πλανήτη, αυτές οι νησίδες είναι αυστηρά προστατευόμενες και επιτρέπεται μόνο η επιστημονική έρευνα (κι αυτή με πολλές προφυλάξεις ώστε οι ερευνητές να μην ενοχλήσουν και να απομακρυνθούν όσο το δυνατόν πιο σύντομα -τη δε νύχτα πάντα χωρίς φώτα).

Θαλασσοκόρακες σε ακατοίκητη νησίδα

Ποιες θα είναι οι επιπτώσεις του έργου;

Η κατασκευή/λειτουργία του Αιολικού Πάρκου και η συνεχής ανθρώπινη παρουσία απειλούν άμεσα (με πρόσκρουση, εκτοπισμό, όχληση και καταστροφή ενδιαιτήματος) όλα τα είδη πουλιών για τα οποία οι νησίδες είναι Ζώνες Ειδικής Προστασίας. Συγκεκριμένα:

>650 ζευγάρια Μαυροπετρίτη, δηλαδή >4,5% του παγκόσμιου πληθυσμού –το είδος φωλιάζει σε 12 από αυτές τις νησίδες
160 ζευγάρια Αιγαιόγλαρου, δηλαδή το >20% του ελληνικού πληθυσμού –φωλιάζει τακτικά σε 6 μέχρι 8 νησίδες
Εκατοντάδες (πιθανά >1.000) ζευγάρια Αρτέμη και Μύχου -αποικίες υπάρχουν σε τουλάχιστον 5 νησίδες και πιθανά σε περισσότερες
Πολλές δεκάδες ζευγάρια Θαλασσοκόρακα –φωλιάζει σε 10 νησίδες
Τουλάχιστον ένα ζευγάρι Σπιζαετού (χρησιμοποιεί τουλάχιστον 5 νησίδες).
Επίσης θα υπάρχουν σοβαρές επιπτώσεις από:
Την καταστροφή ενδιαιτημάτων ενδημικών ειδών χλωρίδας και πανίδας
Τον εκτοπισμό εκατοντάδων ζευγαριών Ασημόγλαρων, γεγονός που θα επιδράσει αλυσιδωτά στα πιο ευαίσθητα είδη
Το κάθετο φράγμα ανεμογεννητριών πάνω στον διάδρομο των μεταναστευτικών αρπακτικών στα Λέβιθα
Την εισαγωγή ξενικών ειδών (ακούσια αλλά και με φυτεύσεις) και την ενίσχυση χωροκατακτητικών εισβολικών ειδών που εκτοπίζουν τα ντόπια είδη.

Νεοσσοί Μαυροπετρίτη και Αρτέμης με τον νεοσσό του σε ακατοίκητη νησίδα του Αιγαίου

Πώς ένα τόσο εμφανώς καταστροφικό έργο δεν απορρίφθηκε εξ αρχής;

Η αρχική ιδέα για το έργο βασίστηκε στην εσφαλμένη εντύπωση ότι οι νησίδες είναι άχρηστες, άρα ας γίνουν εξέδρες για ανεμογεννήτριες. Η έλλειψη Ειδικής Περιβαλλοντικής Μελέτης επέτρεψε στην αδειοδοτούσα αρχή να δώσει «πράσινο φως» στον επενδυτή.

Αποικία Αιγαιόγλαρων σε ακατοίκητη νησίδα

Γιατί η ΜΠΕ και η ΕΟΑ δεν αποτρέπουν το έργο;

Η Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων και η Ειδική Οικολογική Αξιολόγηση, μολονότι αναγνωρίζουν τα προβλήματα, καταλήγουν σε εκτίμηση… «μέτριων» επιπτώσεων. Αυτή η επιστημονική και θεσμική λαθροχειρία γίνεται:
1. Θέτοντας αυθαίρετα κριτήρια και ειδικά τα 300 μέτρα ως ελάχιστη απόσταση των ανεμογεννητριών από τις αποικίες Μαυροπετρίτη. Τα 300 μέτρα δεν τεκμηριώνονται από καμία επιστημονική έρευνα. Τίθενται κυριολεκτικά «με το έτσι θέλω» διότι αλλιώς δεν γινόταν να χωροθετηθούν οι Ανεμογεννήτριες στις μικρές νησίδες. Η διεθνώς αποδεκτή απόσταση ασφαλείας –σε «ευνοϊκές» για τις ανεμογεννήτριες μελέτες στα ηπειρωτικά– είναι τουλάχιστον δεκαπλάσια.
2. Αγνοώντας κρίσιμα δεδομένα λόγω της προχειρότατης έρευνας. Στις περισσότερες νησίδες αφιέρωσαν λίγες μόνο ώρες έρευνας. Χτυπητό παράδειγμα είναι η άγνοια για την τεράστια αποικία Αρτέμη στις νησίδες της Ανάφης.
3. Αγνοώντας ουσιώδη στοιχεία της οικολογίας ειδών. Για παράδειγμα, σημειώνουν ότι οι Αρτέμηδες και οι Μύχοι δεν θα επηρεαστούν επειδή φωλιάζουν «χαμηλά» στις νησίδες, ενώ τα πουλιά κάθε βράδυ πετούν κυκλικά σε πυκνές συγκεντρώσεις ΠΑΝΩ ΑΠΟ τις νησίδες.
4. Χρησιμοποιώντας άσχετα με τις προδιαγραφές τους (και αστήρικτα) επιχειρήματα, όπως «οικονομική ανάπτυξη» και «Εθνικούς λόγους».

Γιατί το έργο δεν μπορεί να υλοποιηθεί με εφαρμογή μέτρων μετριασμού των επιπτώσεων και αντισταθμιστικά;

Κανένα μέτρο μετριασμού ή αντισταθμιστικό δεν μπορεί να εφαρμοστεί πάνω στον περιορισμένο χώρο των μικρών νησίδων:

Μέτρα εκφοβισμού και εκδίωξης των πουλιών απαγορεύονται σε αποικίες φωλιάσματος.
Μηχανισμοί αυτόματης παύσης της λειτουργίας των ανεμογεννητριών δεν έχουν νόημα διότι μιλάμε για αποικίες εκατοντάδων ή και χιλιάδων πουλιών που διέρχονται συνεχώς. Άρα το Αιολικό Πάρκο θα είναι κλειστό για το μεγαλύτερο μέρος του χρόνου (από Απρίλιο μέχρι Οκτώβριο, κατά τόπους από Φεβρουάριο).
Ο ιδιαίτερα καταστροφικός φωτισμός τη νύχτα δεν μετριάζεται διότι είναι υποχρεωτικός για λόγους ασφαλείας.
Το κύριο πρόβλημα του έργου ότι «ανοίγει» στην συνεχή ανθρώπινη δραστηριότητα περιοχές που για χιλιάδες χρόνια ήταν απρόσιτα φυσικά καταφύγια, δεν μετριάζεται. Οι μικρές απομονωμένες νησίδες του Νότιου Αιγαίου -τα «Γκαλαπάγκος της Μεσογείου»- είναι σημαντικές ακριβώς λόγω της απομόνωσης. Μάλιστα το έργο ευθαρσώς δηλώνει ότι θα εντατικοποιήσει την ανθρώπινη χρήση και την αλλοίωση των οικοσυστημάτων με ξενικά είδη φυτών, μόνιμες παροχές νερού και άλλα μέτρα δήθεν αναβάθμισης αλλά απαράδεκτα στο ιδιαίτερο «σκληρό» περιβάλλον των μικρών νησίδων.

Αρτέμης προς αναζήτηση τροφής στο ανοιχτό πέλαγος

Τι πρέπει να γίνει;

Η ΜΠΕ και η ΕΟΑ βρίσκονται στο στάδιο της αξιολόγησης. Και οι δύο Φορείς Διαχείρισης Προστατευόμενων Περιοχών τις έχουν απορρίψει (Βλ. ΕΔΩ τη γνωμοδότηση του ΦΔ ΠΠ Κυκλάδων και ΕΔΩ τη γνωμοδότηση του ΦΔ ΠΠ Δωδεκανήσου). Η Ελληνική ΟΡΝΙΘΟΛΟΓΙΚΗ Εταιρεία έχει επίσης τεκμηριώσει με πολυσέλιδη έκθεση ότι το έργο πρέπει να απορριφθεί συλλήβδην.

Διαβάστε ΕΔΩ τη σχετική εισήγηση του Επιστημονικού Προσωπικού του Μουσείου Φυσικής Ιστορίας Κρήτης.