του Σωτηρίου Σαρδελή, Γεωπόνου- Σύμβουλου Μελετητή
Τα τελευταία χρόνια η συζήτηση γύρω από τις επενδύσεις είτε αυτές αφορούν τον πρωτογενή τομέα, είτε τον τομέα της μεταποίησης και της τυποποίησης των προϊόντων του έχει πραγματικά γιγαντωθεί. Άτομα που σχετίζονταν με τον συγεκριμένο χώρο αλλά και άτομα τα οποία τον είδαν ως διέξοδο τα χρόνια της κρίσης ξεκίνησαν έναν αγώνα για την καινοτομία και την εμπορική επιτυχία. Σε όλες τις περιπτώσεις κοινός παρονομαστής ήταν και είναι ο εξαγωγικός προσανατολισμός. Όμως τι έγινε στην πραγματικότητα και ποιες μπορεί να είναι οι προοπτικές για έναν κλάδο που έχει όλες τις προοπτικές, μαζί με τον τουρισμό, να αποτελέσει ένα βασικό πυλώνα αυτής της πολυειπωμένης ανάπτυξης.
Ο πρωτογενής τομέας για δεκαετίες συρρικνωνόταν, παραμελήθηκε όσο τίποτα άλλο στη χώρα μας και έφτασε στο ταπεινό ποσοστό του 3 ή 4% επί του συνόλου του ΑΕΠ της χώρας. Ταυτόχρονα μειώθηκε ο αγροτικός πληθυσμός και εγκαταλείφθηκαν εκτάσεις. Όμως έχουμε μια σημαντική παραγωγή. Ποια είναι τα προϊόντα μας είναι γνωστό. Ελαιόλαδο, φέτα, ροδάκινο, φράουλα κ.ά. κατά τόπους η παραγωγή μας είναι πλούσια όλα αυτά τα χρόνια. Δεν μας έλειψε ποτέ η παραγωγή μας έλειψε ένα όραμα. Και είναι πραγματικά τα παραδείγματα επιχειρηματιών του αγροτικού τομέα και συνεταιρισμών, οι οποίοι ξεχωρίζουν μέχρι σήμερα λόγω του οράματος που είχαν.
Μέσα σε αυτό το πλαίσιο είναι εύλογο πως υπάρχει πεδίο λαμπρό για να ανακάμψει ο συγκεκριμένος κλάδος της οικονομίας. Το μείζον ερώτημα είναι εάν έχουν γίνει όλα τα βήματα για να βοηθηθεί όλος αυτός ο κόσμος που θέλει να επιχειρήσει στον αγροδιατροφικό τομέα. Ήταν και είναι συνεχής η αναζήτηση της καλής πρότασης.
Με τι θα πρέπει να ασχοληθώ;
Αυτή είναι η ερώτηση που φαίνεται τόσο απλή αλλά και τόσο δύσκολη η απάντησή της. Δυστυχώς υπήρξαν και απαντήσεις που τελικά παραπληροφόρησαν τον κόσμο ειδικά όταν σε ανύπαρκτες καλλιέργειες και παραγωγές υπήρξε προώθηση του κοινού για εύκολο χρήμα.
Ας προσπαθήσουμε να απαντήσουμε όσο πιο απλά γίνεταισε αυτό το ερώτημα διαχωρίζοντας από το ξεκίνημα σε δύο σκέλη, τα οποία οδηγούν σε 3 περιπτώσεις.
Στο ένα σκέλος είναι η αγροτική παραγωγή. Για να σταθεί σήμερα αγροτική παραγωγή χρειάζεται μεγάλος όγκος. Θέλουμε στρέμματα και μέσα από τις οικονομίες κλίμακας να μειωθεί το κόστος. Για να επιτύχουμε σε αυτόν τον τομέα του αγροδιατροφικού τομέα θα πρέπει να επενδύσουμε σε γη, σε μηχανήματα, σε γνώσεις και σε χρόνο. Όταν θα επιχειρήσουμε θα δούμε ότι δε διαφέρει τελικά από το χρηματιστήριο καθώς οι τιμές δεν είναι σταθερές και έτσι τη μια χρονιά μπορεί να φανούμε πλούσιοι, όμως τις δύσκολες χρονιές μπορεί να μας τα πάρει όλα πίσω. Γενικά οι τιμές τείνουν μειούμενες κάθε χρόνο και μόνο συνεχής βελτίωση της παραγωγικής διαδικασίας θα μπορέσει να μας ανταμείψει για αρκετά χρόνια.
Στο δεύτερο σκέλος είναι η τυποποίηση και η μεταποίηση. Πολλές φορές υπάρχει η σύγχυση ότι θα πρέπει να συνυπάρχει με το πρώτο σκέλος, όμως στη σύγχρονη ενταντικοποιημένη παραγωγή αυτό δεν είναι αλήθεια. Για να έχεις μεταποιητική, τυποποιητική μονάδα το μόνο που χρειάζεσαι είναι καλής ποιότητας πρώτη ύλη, την οποία μπορείς να αγοράσεις σε καλή τιμή από έναν αξιόπιστο παραγωγό που περιγράψαμε στο πρώτο σκέλος και ένα τελικό προϊόν που να ξεχωρίζει.
Το τρίτο σκέλος σαφώς και αφορά τον συνδυασμό των 2 παραπάνω. Εδώ θα αναφερθούμε μόνο σε μικρές οικογενειακές επιχειρήσεις, καθώς οι μεγάλες εταιρείες του χώρου έχουν επιλέξει άλλους τρόπους για την πρώτη ύλη, με κύριο τη συμβολαιακή γεωργία. Οι ιδιαιτερότητες οι οποίες παρουσιάζονται στη χώρα μας μπορούν να οδηγήσουν σε συνύπαρξη και αγροτικής παραγωγής και μεταποίησης. Η βασική ιδιαιτερότητα είναι οι μικρές αγροτικές εκμεταλλεύσεις, που από τη μία μπορούν να δώσουν μια καλή ιστορία για να πουλήσει μια οικογενειακή επιχείρηση τα προϊόντα της. Στην πράξη αυτό έχει και μειονέκτημα που σχετίζεται με τον μικρό όγκο παραγωγής. Για εξαγωγή οι ποσότητες που απαιτούνται είναι μεγάλες και μια μικρή επιχείρηση δεν μπορεί να ανταποκριθεί σε τέτοια πρόκληση.
Όμως ιστορικά έχει βρεθεί λύση σε αυτό και είνια μια λύση που σε πολλές περιοχές της χώρας απλά δε θέλουμε να το ακούμε. Η συνεργασία. Και φυσικά αναφερόμαστε και στα 3 σκέλη που αναφερθήκαμε παραπάνω. Είτε αφορά τους συνεταιρισμούς είτε συνεργατικές δράσεις εταιρειών, είτε οργανωμένες δράσεις περιφερειών για την προώθηση κ.ο.κ. Η συνεργασία αποτελεί το μοναδικό τρόπο που μπορεί να υπερκεράσει τα μειονεκτήματα της μικρής μας παραγωγής και να σταθούμε αξιοπρεπώς απέναντι στον διεθνή ανταγωγισμό. Στη συνέχεια απαιτείται ένα πλάνο. Τί θα παράξουμε; Τί θα πουλήσουμε; Πόσο θα μας κοστίσει; Πόσο θα το πουλήσουμε; Πού θα πουλήσουμε; Πώς θα πουλήσουμε;
Πριν ξεκινήσουμε θα πρέπει να έχουμε πλήρης απαντήσεις σε όλα τα παραπάνω και λύσεις εκεί που εμφανίζονται προβλήματα.
Η ελληνική πραγματικότητα
Στη χώρα μας όλα αυτά τα χρόνια επικράτησε μια χαοτική κατάσταση με εξαιρετικές ιδέες να μένουν στο συρτάρι και απίθανες να πραγματοποιούνται για να διαλυθούν τα πάντα έπειτα από σχετικά μικρό χρονικό διάστημα. Έτσι υπήρξε μια τάση απογοήτευσης, ιδιαίτερα όταν οι υποσχέσεις ήταν μεγαλεπίβολες.
Υπήρξαν όμως και παραδείγματα προς μίμηση, άνθρωποι με μεράκι που αγνοώντας τις οικονομικές δυσκολίες επιχείρησαν να παράξουν και το πέτυχαν. Όλα στο τέλος της ημέρας είναι θέμα μιας ιδέας, μιας απόφασης και σκληρής δουλειάς.
Ποια είναι η επόμενη μέρα;
Ο αγροδιατροφικός τομέας έχει ανάγκη από επενδύσεις και μπορεί να προσφέρει και αυτός με τη σειρά του στις επενδύσεις. Απαιτούνται νέες ιδέες σε κάθε ένα παραγωγικό κλάδο για να προσφέρουν την προστιθέμενη αξία που θα κάνει τη διαφορά. Εδώ προστίθενται τα τελευταία χρόνια και νέες γνώσεις, από επιστημονικούς κλάδους που μπορούν δώσουν πολλά στην παραγωγική διαδικασία.
Δεν υπάρχουν συγκεκριμένες μαγικές συνταγές για το ποια επένδυση θα δώσει τα περισσότερα κέρδη. Αυτά βγαίνουν με τους αριθμούς και είναι μετρήσιμα. Αυτό που χρειάζεται σήμερα η διεθνής αγορά είναι σοβαρές, μετρημένες προσπάθειες και ένα όραμα.
Ποια είναι η πρώτη ερώτηση που πρέπει να απαντήσω όταν ξεκινάω μια επιχειρηματική προσπάθεια;
Όχι δεν είναι ποιο είναι το πιο επικερδές. Αρχικά απαντούμε στο τι θέλουμε να κάνουμε. Εάν η ιδέα είναι λανθασμένη τότε θα απορριφθεί λόγω μη απόδοσης στη συνέχεια. Το μεράκι και η εγρήγορση που προσφέρει η αγάπη για αυτό που κάνουμε μπορεί να λύσει προβλήματα και να δώσει λύσεις που ούτε τις έχουμε σκεφτεί.
