ΓΕΝΕΥΗ, 8 Αυγούστου – Η Διακυβερνητική Επιτροπή για την Αλλαγή του Κλίματος (Intergovernmental Panel on Climate Change – IPCC) αναφέρει στην τελευταία της έκθεση ότι η γη βρίσκεται ήδη υπό αυξανόμενη ανθρώπινη πίεση και η κλιματική αλλαγή εντείνει αυτή την πίεση. Την ίδια στιγμή, η διατήρηση της παγκόσμιας υπερθέρμανσης κάτω από 2°C, μπορεί να επιτευχθεί μονάχα με τη μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου από όλους τους τομείς, συμπεριλαμβανομένων της γης και της τροφής.
Η IPCC, το διακυβερνητικό σώμα το οποίο ασχολείται παγκοσμίως με την αξιολόγηση της επιστημονικής γνώσης σχετικά με την κλιματική αλλαγή, τις επιπτώσεις της, τους δυνητικούς μελλοντικούς κινδύνους και τις πιθανές επιλογές αντιμετώπισης, είδε τη Σύνοψη της Ειδικής Έκθεσης για την Κλιματική Αλλαγή και τη Γη (SRCCL) για τους αρμόδιους χάραξης πολιτικής να εγκρίνεται από τις κυβερνήσεις όλου του κόσμου, την Τετάρτη στη Γενεύη.
Θα αποτελέσει σημαντική επιστημονική συνεισφορά στις επερχόμενες διαπραγματεύσεις περί κλίματος και περιβάλλοντος, όπως θα είναι η Διάσκεψη Συμβαλλομένων Μερών του ΟΗΕ για τη Συνθήκη της Καταπολέμησης της Ερημοποίησης (COP14) στο Νέο Δελχί στην Ινδία το Σεπτέμβριο και η Διάσκεψη των Ηνωμένων Εθνών για την Κλιματική Αλλαγή (COP25) στο Σαντιάγο της Χιλής το Δεκέμβριο.
«Οι κυβερνήσεις προκάλεσαν την IPCC να εξετάσει διεξοδικά για πρώτη φορά ολόκληρο το κλιματικό σύστημα της γης. Αυτό το πετύχαμε με τη συνεισφορά ειδικών και κυβερνήσεων απ’ όλο τον κόσμο. Είναι η πρώτη φορά στην ιστορία της IPCC που η πλειοψηφία των συγγραφέων της έκθεσής της -53%- προέρχονται από αναπτυσσόμενες χώρες,» δήλωσε ο Hoesung Lee, Πρόεδρος της IPCC.
Αυτή η έκθεση δείχνει πως η καλύτερη διαχείριση της γης μπορεί να συμβάλει στην αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής, αλλά δεν αποτελεί τη μοναδική λύση. Η μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου από όλους τους τομείς είναι απαραίτητη αν η κλιματική αλλαγή διατηρηθεί κάτω από τους 2ºC, αν όχι 1,5oC.
Το 2015, οι κυβερνήσεις υποστήριξαν το στόχο της Συνθήκης του Παρισίου να ενδυναμώσει την παγκόσμια ανταπόκριση στην κλιματική αλλαγή, διατηρώντας την αύξηση του παγκόσμιου μέσου όρου της θερμοκρασίας κάτω από τους 2ºC πάνω από τα προ-βιομηχανικά επίπεδα και να συνεχίσει τις προσπάθειες να περιορίσει την αύξηση στον 1,5ºC.
Η γη πρέπει να παραμείνει παραγωγική για να διατηρηθεί η επισιτιστική ασφάλεια καθώς ο πληθυσμός αυξάνει και ταυτόχρονα αυξάνουν και οι αρνητικές επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής στη βλάστηση. Αυτό σημαίνει ότι υπάρχουν όρια στη συμβολή της γης στην αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής, για παράδειγμα, μέσω των ενεργειακών καλλιεργειών και τηςσ δάσωσης. Επίσης, χρειάζεται χρόνος για να αποθηκεύσουν αποτελεσματικά τον άνθρακα τα δέντρα και τα εδάφη. Χρειάζεται προσεκτική διαχείριση της βιοενέργειας προκειμένου να αποφευχθούν κίνδυνοι για την επισιτιστική ασφάλεια, τη βιοποικιλότητα και την υποβάθμιση της γης. Τα επιθυμητά αποτελέσματα θα εξαρτηθούν από τις –τοπικά- κατάλληλες πολιτικές και συστήματα διακυβέρνησης.
Η γη αποτελεί πόρο κρίσιμης σημασίας
Η έκθεση Κλιματική Αλλαγή και Γη υποστηρίζει ότι ο κόσμος είναι σε θέση να αντιμετωπίσει καλύτερα την κλιματική αλλαγή όταν επικεντρώνεται συνολικά στη βιωσιμότητα.
«Η γη παίζει σημαντικό ρόλο στο κλιματικό σύστημα», δήλωσε ο Jim Skea, Συμπροεδρεύων της Ομάδας Εργασίας ΙΙΙ της IPCC.
«Η γεωργία, η δασοκομία και άλλες μορφές χρήσης της γης ευθύνονται για το 23% των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου που προέρχονται από ανθρώπινες δραστηριότητες. Ταυτόχρονα, οι φυσικές διεργασίες της γης απορροφούν διοξείδιο του άνθρακα το οποίο ισοδυναμεί σχεδόν στο ένα τρίτο των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα που προέρχονται από ορυκτά καύσιμα και τη βιομηχανία,» δήλωσε.
«Η έκθεση δείχνει πώς η διαχείριση των πόρων της γης με βιώσιμο τρόπο μπορεί να βοηθήσει στην αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής», δήλωσε ο Hans-Otto Pörtner, Συμπροεδρεύων της Ομάδας Εργασίας ΙΙ της IPCC.
«Η γη η οποία χρησιμοποιείται ήδη, θα μπορούσε να θρέψει τον κόσμο σε ένα μεταβαλλόμενο κλίμα και να παράσχει βιομάζα για ανανεώσιμη ενέργεια, καθώς και για διατήρηση και αποκατάσταση των οικοσυστημάτων και της βιοποικιλότητας, αλλά απαιτείται πρώιμη και ευρεία δράση σε πολλές περιοχές», δήλωσε.
Ερημοποίηση και υποβάθμιση της γης
Όταν η γη υποβαθμίζεται, γίνεται λιγότερο παραγωγική περιορίζοντας ό,τι μπορεί να καλλιεργηθεί και μειώνοντας την ικανότητα του εδάφους να απορροφά τον άνθρακα. Αυτό επιδεινώνει την κλιματική αλλαγή, ενώ η τελευταία επιδεινώνει την υποβάθμιση της γης με πολλούς διαφορετικούς τρόπους.
«Οι επιλογές που κάνουμε ως προς τη βιώσιμη διαχείριση της γης μπορούν να μειώσουν και, σε κάποιες περιπτώσεις, να αντιστρέψουν τις δυσμενείς επιπτώσεις,» δήλωσε ο Kiyoto Tanabe, Συμπρόεδρος της Ομάδας Δράσης της Εθνικής Απογραφής Αερίων Θερμοκηπίου.
«Σε ένα μέλλον με πιο έντονες βροχοπτώσεις, ο κίνδυνος διάβρωσης του εδάφους στην καλλιεργήσιμη αυξάνει και η βιώσιμη διαχείριση της γης αποτελεί έναν τρόπο προστασίας των κοινοτήτων από τις επιζήμιες επιπτώσεις αυτής της διάβρωσης εδάφους και των κατολισθήσεων. Ωστόσο, υπάρχουν όρια στο τι μπορεί να γίνει, άρα σε κάποιες περιπτώσεις η υποβάθμιση μπορεί να είναι μη αναστρέψιμη», δήλωσε.
Περίπου 500 εκατομμύρια άνθρωποι ζουν σε περιοχές όπου συντελείται ερημοποίηση. Οι ξηρές περιοχές και περιοχές όπου συντελείται ερημοποίηση είναι πιο ευάλωτες στην κλιματική αλλαγή ενώ εντείνονται και τα ακραία φαινόμενα συμπεριλαμβανομένων της ξηρασίας, του καύσωνα και της ανεμοθύελλας, με έναν αυξανόμενο παγκόσμιο πληθυσμό που ασκεί επιπλέον πίεση.
Η έκθεση παρουσιάζει επιλογές αντιμετώπισης της υποβάθμισης της γης και για την αποτροπή ή προσαρμογή σε περαιτέρω κλιματική αλλαγή. Εξετάζει επίσης πιθανές επιπτώσεις από τα διαφορετικά επίπεδα της παγκόσμιας υπερθέρμανσης.
«Oι νέες πληροφορίες δείχνουν αύξηση των κινδύνων που προκαλούνται από την έλλειψη νερού στις ξηρές περιοχές, τις ζημιές από πυρκαγιές, την υποβάθμιση του μόνιμα παγωμένου υπεδάφους και την αστάθεια του επισιτιστικού συστήματος, ακόμα και για την υπερθέρμανση του πλανήτη στο, περίπου, 1,5°C,» δήλωσε η Valérie Masson-Delmotte, Συμπροεδρεύουσα της Ομάδας Εργασίας Ι της IPCC.
«Υψηλοί κίνδυνοι που σχετίζονται με την υποβάθμιση του μόνιμα παγωμένου εδάφους και την αστάθεια του επισιτιστικού συστήματος εντοπίζονται στην υπερθέρμανση του πλανήτη κατά 2°C», δήλωσε.
Η ασφάλεια των τροφίμων
Η συντονισμένη δράση για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής μπορεί να βελτιώσει ταυτόχρονα τη γη, την ασφάλεια των τροφίμων και τη διατροφή καθώς και να συμβάλλει στην εξάλειψη της πείνας. Η έκθεση επισημαίνει ότι η κλιματική αλλαγή επηρεάζει και τους τέσσερις πυλώνες της ασφάλειας τροφίμων: διαθεσιμότητα (απόδοση και παραγωγή), πρόσβαση (τιμές δυνατότητα εξασφάλισης τροφίμων), αξιοποίηση (διατροφή και μαγείρεμα) και σταθερότητα (διαταραχή διαθεσιμότητας).
«Η ασφάλεια τροφίμων θα επηρεάζεται ολοένα και περισσότερο από τη μελλοντική κλιματική αλλαγή μέσω της μείωσης της απόδοσης –ειδικά στα τροπικά κλίματα- των αυξημένων τιμών, της μειωμένης ποιότητας των θρεπτικών συστατικών και των διαταραχώνστην εφοδιαστική αλυσίδα,» δήλωσε ο Priyadarshi Shukla, Συμπροεδρεύων της Ομάδας Εργασίας ΙΙΙ της IPCC.
«Θα δούμε διαφορετικά αποτελέσματα σε διαφορετικές χώρες, αλλά θα υπάρχουν πιο δραστικές επιπτώσεις στις χώρες με χαμηλότερο εισόδημα, όπως στην Αφρική, την Ασία, τη Λατινική Αμερική και την Καραϊβική», δήλωσε.
Στην έκθεση καταγράφεται ότι περίπου το ένα τρίτο των τροφίμων που παράγονται χάνεται ή απορρίπτεται. Τα αίτια για την απώλεια και σπατάλη τροφίμων διαφέρουν ουσιαστικά μεταξύ αναπτυγμένων και αναπτυσσόμενων χωρών, καθώς και μεταξύ περιοχών . Η μείωση αυτής της απώλειας και της σπατάλης θα μπορούσε να μειώσει τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου και να βελτιώσει την ασφάλεια των τροφίμων.
«Κάποιες διατροφικές επιλογές απαιτούν περισσότερη γη και νερό και προκαλούν περισσότερες εκπομπές αερίων που παγιδεύουν τη θερμότητα απ’ ότι άλλες», δήλωσε η Debra Roberts, Συμπροεδρεύουσα της Ομάδας Εργασίας ΙΙ της IPCC.
«Οι ισορροπημένες δίαιτες που περιλαμβάνουν φυτικές τροφές, όπως δευτερεύοντα σιτηρά, όσπρια, φρούτα και λαχανικά καθώς και τρόφιμα ζωικής προέλευσης που παράγονται με βιώσιμο τρόπο σε θερμοκήπια χαμηλών εκπομπών αερίων, παρουσιάζουν σημαντικές ευκαιρίες για προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή και περιορισμό αυτής,» δήλωσε.
Η έκθεση αποκαλύπτει ότι υπάρχουν τρόποι διαχείρισης των κινδύνων και μείωσης των αδυναμιών στο σύστημα της γης και των τροφίμων.
Η διαχείριση κινδύνου μπορεί να ενδυναμώσει την ανθεκτικότητα των κοινοτήτων σε ακραία φαινόμενα τα οποία έχουν αντίκτυπο στο επισιτιστικό σύστημα. Αυτό μπορεί να αποτελεί αποτέλεσμα των διαιτητικών αλλαγών ή της διασφάλισης ύπαρξης μιας ποικιλίας καλλιεργειών προκειμένου να αποφευχθεί περαιτέρω υποβάθμιση της γης και αύξηση της ανθεκτικότητας σε ακραίες ή μεταβαλλόμενες καιρικές συνθήκες.
Άλλοι τρόποι προσαρμογής στις αρνητικές επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής είναι η μείωση των ανισοτήτων, η βελτίωση των εισοδημάτων και η διασφάλιση δίκαιης πρόσβασης στην τροφή, ώστε κάποιες περιοχές (όπου η γη δεν μπορεί να παράσχει επαρκή τροφή) να μην είναι σε μειονεκτική θέση. Υπάρχουν επίσης μέθοδοι διαχείρισης και επιμερισμού κινδύνων, κάποιες εκ των οποίων είναι ήδη διαθέσιμες, όπως τα συστήματα έγκαιρης προειδοποίησης.
Η συνολική επικέντρωση στη βιωσιμότητα σε συνδυασμό με την έγκαιρη δράση, προσφέρει τις καλύτερες πιθανότητες αντιμετώπισης της κλιματικής αλλαγής. Αυτό θα συνεπαγόταν χαμηλή πληθυσμιακή αύξηση και μειωμένες ανισότητες, βελτιωμένη διατροφή και λιγότερη σπατάλη τροφίμων.
Αυτό θα μπορούσε να δημιουργήσει ένα πιο ανθεκτικό επισιτιστικό σύστημα και περισσότερη γη διαθέσιμη για βιοενέργεια, προστατεύοντας παράλληλα τα δάση και τα φυσικά οικοσυστήματα. Ωστόσο, χωρίς έγκαιρη δράση, θα χρειαζόταν περισσότερη γη για βιοενέργεια, οδηγώντας έτσι σε δύσκολες αποφάσεις για τη μελλοντική χρήση της γης και την ασφάλεια των τροφίμων.
«Οι πολιτικές οι οποίες υποστηρίζουν τη βιώσιμη διαχείριση της γης, διασφαλίζουν την παροχή τροφίμων σε ευάλωτους πληθυσμούς και κρατούν τον άνθρακα στο έδαφος ενώ μειώνουν τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου, είναι σημαντικέ,», δήλωσε ο Eduardo Calvo, Συμπροεδρεύων της Ομάδας Εργασίας Εθνικών Απογραφών Αερίων του Θερμοκηπίου.
Αντιμετώπιση της γης και της κλιματικής αλλαγής
Πολιτικές οι οποίες είναι εκτός των τομέων της γης και της ενέργειας, όπως είναι οι μεταφορές και το περιβάλλον, μπορούν να κάνουν σημαντική διαφορά στην αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής. Η έγκαιρη αντιμετώπιση είναι οικονομικά πιο αποδοτική καθώς αποτρέπει τις απώλειες.
«Υπάρχουν πράγματα τα οποία ήδη κάνουμε. Χρησιμοποιούμε τεχνολογίες και καλές πρακτικές, αλλά χρειάζεται να ενισχυθούν και να χρησιμοποιηθούν σε άλλα κατάλληλα σημεία όπου δεν χρησιμοποιούνται τώρα», δήλωσε ο Panmao Zhai, Συμπροεδρεύων της Ομάδας Εργασίας Ι της IPCC.
«Υπάρχουν προοπτικές μέσα από περισσότερο βιώσιμη χρήση γης, μείωση υπερκατανάλωσης και σπατάλης τροφίμων, εξάλειψη της εκχέρσωσης και καύσης δασών, αποτροπή της υπερσυγκομιδής καυσόξυλων και μείωση εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου, συμβάλλοντας στην αντιμετώπιση ζητημάτων που αφορούν στην κλιματική αλλαγή»
Σχετικά με την έκθεση
Η πλήρης ονομασία της έκθεσης είναι Κλιματική Αλλαγή και Γη, μια ειδική έκθεση της IPCC για την κλιματική αλλαγή, την ερημοποίηση, την υποβάθμιση της γης, τη βιώσιμη διαχείριση της γης, την επισιτιστική ασφάλεια και τη ροή των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου στα επίγεια οικοσυστήματα.
Είναι μία από τις τρεις ειδικές εκθέσεις τις οποίες προετοιμάζει η IPCC για την Έκτο Κύκλο Έκθεσης Αξιολόγησης.
Η έκθεση ετοιμάστηκε υπό την επιστημονική καθοδήγηση και των τριών Ομάδων Εργασίας της IPCC σε συνεργασία με την Ομάδα Εργασίας Εθνικών Απογραφών Αερίων του Θερμοκηπίου με την υποστήριξη της Μονάδας Τεχνικής Υποστήριξης της Ομάδας Εργασίας ΙΙΙ.
πηγή : https://www.ipcc.ch/2019/08/08/land-is-a-critical-resource_srccl/
Μετάφραση-Επιμέλεια: Χριστίνα Ταμπακοπούλου
