Του Αντώνη Πολίτη, κτηνιάτρου εκτροφής, ιδιοκτήτη Pharmavet, υποψηφίου Διδάκτορα Κλινικής Μαιευτικής και Αναπαραγωγής
Με αφορμή την διοργάνωση της ημερίδας προς τους κτηνοτρόφους από την κλινική Pharmavet όπου μας απασχόλησε η μαστίτιδα των προβάτων θα μιλήσουμε για την μαστίτιδα των προβάτων και των αιγών. Θα αναλύσουμε τις αιτίες που προκαλούν μαστίτιδες κατά την γαλακτική περίοδο και θα προσπαθήσουμε να δώσουμε μια απάντηση στο ερώτημα που μας απασχόλησε και δεν είναι άλλο από το εάν πρέπει να εμβολιάζουμε τα ζώα για την μαστίτιδα.
Η μαστίτιδα αποτελεί ένα από τα κυριότερα προβλήματα των κοπαδιών μας και είναι αυτό που μας απασχολεί περισσότερο αφού το γάλα είναι το προιον από όπου προέρχονται τα κύρια έσοδα μιας εκτροφής. Η συχνότητα με την οποία την συναντούμε σύμφωνα με πρόσφατες μελέτες φτάνει το 26% όλων των προβλημάτων μιας εκτροφής. Είναι η πιο σημαντική ασθένεια του μαστικού αδένα με μεγάλες οικονομικές απώλειες ανεξαρτήτως συστήματος εκτροφής . Προκαλείται φλεγμονή του μαστικού αδένα από διάφορους αιτιολογικούς παράγοντες που μπορεί να αφορούν μικροοργανισμούς όπως ο Staphylococcus , το Mycoplasma , η Ε.Coli. Η οικονομική σημασία της νόσου οφείλεται στην απώλεια λειτουργίας του μαστικού αδένα και στην ανάγκη απομάκρυνσης ζώων και την πρόωρη αντικατάστασης τους. Μειώνει την ευζωια των ζώων ανεξάρτητα από το σύστημα διαχείρισης . Ο μαστός μπορεί να υποστεί βαριές βλάβες όπως σκληρύνσεις , ογκίδια αλλά ακόμα και νέκρωση. Κατά την διάρκεια που ο μαστός φλεγμαίνει έχουμε αύξηση των σωματικών κυττάρων , μείωση των πρωτεινών στο γάλα και εννοείται μείωση παραγωγής και υποβάθμιση του τελικού προιόντος που παραδίδουμε στην βιομηχανία γάλακτος. Είναι ξεκάθαρο πως οι οικονομικές συνέπειες για το παραγωγό είναι πολύ μεγάλες και όσο κατευθυνόμαστε προς διαμόρφωση τιμών αναλόγως με τα ποιοτικά χαρακτηριστικά του γάλακτος που παραδίδεται το πρόβλημα γίνεται ακόμα μεγαλύτερο.
Ποιοι είναι λοιπόν οι παράγοντες από τους επηρεάζεται η εμφάνιση μαστίτιδας σε μια εκτροφή. Το σύστημα εκτροφής σίγουρα παίζει ρόλο. Η συχνότητα εμφάνισης διαφέρει σε μια εντατική εκτροφή (25%) σε σύγκριση με μία εκτατική εκτροφή ( 18% ). Άλλο παράγοντα αποτελεί ο μήνας γαλακτοπαραγωγής και το στάδιο της γαλακτικής περιόδου. Αυτό σημαίνει πως είναι πιο εύκολο να εμφανιστεί μαστίτιδα στην αρχή της γαλακτικής περιόδου όπου η ποσότητα του παραγόμενου γάλακτος είναι μεγαλύτερη όπως επίσης η πιθανότητα αυξάνει την περίοδο όπου η προβατίνα θηλάζει τα μικρά της σε σύγκριση με την περίοδο όπου αυτά έχουν απογαλακτιστεί. Ένας πολύ σημαντικός παράγοντας που παίζει καθοριστικό ρόλο είναι η απολύμανση των θηλών μετά από κάθε άμελξη . Τα ειδικά αυτά απολυμαντικά όπου εμβαπτίζεται η θηλή κατά το τέλος του αρμέγματος δημιουργούν ένα φιλμ προστασίας και εμποδίζουν έτσι την είσοδο παθογόνων μικροοργανισμών μέσα στο μαστό . Τέλος ο εμβολιασμός των ζώων έναντι μικροοργανισμών που προκαλούν μαστίτιδα βοηθά την δημιουργία άμυνας του οργανισμού σε περίπτωση επαφής με αυτούς. Αποτρέπει την πιθανότητα πρόκλησης μαστίτιδας σε ικανοποιητικό βαθμό μειώνοντας τις οικονομικές απώλειες για την εκτροφή.
Στο ερώτημα επομένως που μας απασχολεί για το εάν χρειάζεται να εμβολιάζουμε τα πρόβατα και τις αίγες για την μαστίτιδα η απάντηση είναι εύκολη και προφανώς είναι ναι . Δε μπορώ να φανταστώ ποιος κτηνοτρόφος θέλει το κοπάδι του να είναι εκτεθειμένο σε παθογόνους μικροοργανισμούς που μπορούν να βλάψουν την σοδειά του και δεν θέλει να μειώσει τα χρήματα που χάνει από τις μαστίτιδες. Απλά προχωρώντας το ερώτημα λίγο παραπέρα θα πρέπει να αναρωτηθούμε εάν φτάνει μόνο αυτό . Αρκετοί κτηνοτρόφοι θεωρούν πως εμβολιάζοντας μόνο έχουν λύσει το πρόβλημα. Δεν φτάνει όμως μόνο αυτό. Ο εμβολιασμός από μόνος του δεν μπορεί να λύσει ένα πολυπαραγοντικό πρόβλημα όπως είναι η μαστίτιδα. Η ολοκληρωμένη διαχείριση του μαστού και του αρμεκτηρίου μαζί με τον εμβολιασμό είναι αυτό που θα δώσει την τελική λύση.
