Τα κυριότερα νοσήματα των προβάτων και των αίγων

Παρακάτω θα αναλύσουμε τα κυριότερα νοσήματα των προβάτων και των αιγών. Τα συχνότερα νοσήματα που αφορούν τα ζώα εκτροφής είναι αυτά που πρέπει να λαμβάνονται υπ’οψιν για την κατάρτιση ενός προληπτικού εμβολιακού προγράμματος. Ανάλογα λοιπόν με την εκτροφή καιτα κύρια νοσήματα από τα οποία απειλείται αυτή, ο κτηνίατρος εκτροφής σε συνεργασία με τον κτηνοτρόφο θα προχωρήσουν στην ολοκλήρωση του ετήσιου εμβολιακού προγράμματος. Σκοπός πάντα είναι η προστασία της παραγωγής καθώς και της ευζωίας των εκτρεφόμενων ζώων. Σε οποια- δήποτε νέα κατάσταση ή σε ένα νόσημα που ανακύπτει στην πορεία, πρέπει να αναθεωρείται το εμβολιακό πρόγραμμα και να προσαρμόζεται στις νέες απαιτήσεις. Έτσι λοιπόν στη συζήτηση για τα εμβόλια της νέας σεζόν θα μας απασχολήσουν κυρίως τα παρακάτω νοσήματα, τα οποία και αναλύονται.

ΕΝΤΕΡΟΤΟΞΙΝΑΙΜΙΑ ΠΡΟΒΑΤΩΝ ΚΑΙ ΑΙΓΩΝ (ΣΤΡΟΥΜΠΑΡΑ Ή ΚΟΚΚΙΝΑΝΤΕΡΙΑ)
Είναι οξεία λοίμωξη από τοξίνες και χαρακτηρίζεται από έντονο πολλαπλασιασμό των υπεύθυνων κλωστηριδίων μέσα στον πεπτικό σωλήνα
των ζώων, πράγμα που συνεπάγεται τοξιναιμία και βακτηριαιμία. Η νόσος προκαλείται κυρίως από το Clostridium Perfrigens των τοξινικών τύπων A, B, C και D και από το Clostridium Sordeli. Στην υπεροξεία μορ- φή, εμφανίζεται ξαφνικά και έχει πολύ γρήγορη εξέλιξη με κατάληξη το θάνατο. Το ζώο σταματάει να βόσκει ή γενικά να τρώει και μπορεί να πέσει και να καταλήξει μέσα σε λίγα λεπτά με σπασμούς. Ο κτηνοτρόφος μπορεί να βρει ένα ή περισσότερα ζώα νεκρά. Στην οξεία μορφή μπορούν να παρουσιάσουν ξαφνικά κατάπτωση, αδυναμία και διάρροια με αφρώδη κόπρανα και πολλές
φορές αιματηρά ή κόπρανα μαλακά με βλέννες. Στη συνέχεια εμφανίζεται αιμολυτική αναιμία με εμφανή συμπτώματα ίκτερου. Μπορεί να εμφανιστούν και νευρολογικά συμπτώματα όπως κλονικοί σπασμοί και κυκλικές κινήσεις. Τα ζώα σε δύο μέρες καταλήγουν με σπασμούς ή σε κωματώδη κατάσταση. Σε μη-εμβολιασμένα ζώα η θνησιμότητα μπορεί
να φτάσει έως και 15% του κοπαδιού. Κατά τη νεκροτομή εμφανίζεται αιμορραγική διάρροια. Το ήπαρ είναι εύθρυπτο και διογκωμένο. Ο νεφρός εμφανίζει κι αυτός αλλοιώσεις και ιδιαίτερα σε ένα τύπο εντεροτοξιναιμίας εμφανίζεται πολύ μαλακός και χαρακτηριστικά ονομάζεται η νόσος του πολτώδους νεφρού. Η διάγνωση είναι σχετικά εύκολη. Θα πρέπει να διαφοροποιείται από άλλες εντερίτιδες. Για πρόληψη βασιζόμαστε στην ένταξη των πολυδύναμων αντικλωστηριδιακών εμβολίων στο εμβολιακό πρόγραμμα κατά την διαχείριση ενός κοπαδιού και ιδιαίτερα ένα μήνα πριν από τις αναμενόμενες γέννες για την προετοιμασία παθητικής ανοσίας των νεογέννητων. Συνιστάται επαναληπτικός εμβολιασμός ανά εξάμηνο.

ΠΝΕΥΜΟΝΙΚΗ ΠΑΣΤΕΡΙΔΙΑΣΗ (ΠΑΣΤΕΡΕΛΑ)
Η πνευμονική παστεριδίαση αποτελεί αναπνευστική νόσο των προβάτων και των αιγών και μπορεί να εμφανιστεί ως υπεροξεία, οξεία ή και χρόνια. Οδηγεί σε μεγάλες οικονομικες απώλειες εάν δεν αντιμετωπιστεί έγκαιρα. Συνήθως προσβάλλονται οι αμνοί και τα ερίφια αλλά και τα ενήλικα ζώα. Η νόσος οφείλειται στη Μanheimia Haemolytica, P trehalosi, P multocida. Οι μικροοργανισμοί αποτελούν τμήμα της φυσιολογικής χλωρίδας του ρινοφάρυγγα και συνεπώς προκαλούν νόσο αφού δράσουν κάποιοι προδιαθέτοντες παράγοντες. Ως προδιαθέτοντες παράγοντες εννοούμε τη μεταφορά των ζώων, την υγρασία, το έντονο ψύχος ή τον καύσωνα, τον κακό αερισμό, το συνωστισμό, τον απογαλακτισμό, τις παρασιτώσεις και τα διατροφικά σφάλματα. Αυτοί μειώνουν την ανοσία των πνευμόνων και διευκολύνουν την είσοδο και τον πολλαπλασιασμό της παστερέλας σε αυτούς. Μάλιστα η δίοδος από ζώο σε ζώο αυξάνει τη λοιμογόνο δύναμη της παστερέλας. Όπως είπαμε, είναι δυνατόν να προσβληθούν ζώα όλων των ηλικιών. Αρχικά συνήθως παρατηρούνται αιφνίδιοι θάνατοι. Στη συνέχεια
εμφανίζονται ζώα με πυρετό, κατάπτωση, ανορεξία, βλεννοπυώδες ρινικό έκκριμα, ταχυκαρδία, δύσπνοια και βήχα. Στη χρόνια παστεριδίαση
εμφανίζονται ζώα με μειωμένη όρεξη, δύσπνοια, ρινικό έκκριμα και μειωμένη ανάπτυξη. Είναι τα ζώα που συνήθως ονομάζουμε κολλημένα. Η θεραπεία καλύπτεται με διάφορα αντιβιοτικά ή και συνδυασμούς αυτών. Βοηθητικά και για λόγους ευζωίας μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε και
αντιφλεγμονώδη. Εννοείται πως θα πρέπει να αντιμετωπιστούν οι προδιαθέτοντες παράγοντες. Προληπτικά έχουμε πάντα την προσοχή μας
στους προδιαθέτοντες παράγοντες. Σημαντικός είναι και ο εμβολιασμός των ζώων έναντι της παστεριδίασης. Σημαντικό είναι για νέα ζώα που
εισέρχονται στην εκτροφή να απομονώνται για δύο εβδομάδες και μετά να ενσωματώνονται.

ΛΟΙΜΩΔΗΣ ΑΓΑΛΑΞΙΑ
(ΠΑΡΜΑΡΑ – ΚΟΥΦΟΠΑΡΜΑΡΑ)
Πρόκειται για πολύ σοβαρη νόσο με μεγάλες οικονομικές απώλειες στα κοπάδια λόγω της μειωμένης γαλακτοπαραγωγής αλλα και λόγω της απομάκρυνσης των ζώων από την παραγωγή. Οφείλεται στο Mycoplasma Agalactiae και σε άλλα μυκοπλάσματα. Στην Ελλάδα η νόσος έχει εμφανιστεί σε όλα τα γεωγραφικά διαμερίσματα της χώρας και σε αυτό έχουν συμβάλλει οι ανεξέλεγκτες αγοραπωλησίες ζώων. Η μετάδοση γίνεται από ζώο σε ζώο με άμεση επαφή καθώς και από αντικείμενα (έμμεση επαφή) και εξωπαράσιτα. Η κλινική εικόνα μπορεί να ποικίλει από ζώο σε ζώο και από κοπάδι σε κοπάδι χωρίς να υπάρχει σε όλες τις περιπτώσεις μια συγκεκρι-
μένη συπτωματολογία. Τα συχνότερα ευρήματα είναι το τρίπτυχο μαστίτιδα- οφθαλμίτιδα- αρθρίτιδα. Άλλα συμπτώματα είναι ο πυρετός, ανο-ρεξία, κατάπτωση, αποβολές και αναπνευστικά λόγω πνευμονίας. Η διάγνωση στηρίζεται στα κλινικά συμπτώματα και στην απομόνωση των υπεύθυνων μυκοπλασμάτων κυρίως στο γάλα. Η θεραπευτική αγωγή βασίζεται στη χρήση αντιβιοτικών. Φάρμακο εκλογής θεωρείται η τυλοζίνη, αλλά καλά αποτελέσματα μπορούν να έχουν και άλλα μακρολίδια (π.χ. Τιλμικοσίνη). Ταυτόχρονα με τη θεραπεία πρέπει να διορθώνεται και η διατροφή των ζώων. Η πρόληψη της νόσου βασίζεται στον εμβολιασμό. Ο εμβολιασμός συστήνεταιγια τουλάχιστον δύο φορές το χρόνο και σε ειδικές περιπτώσεις κάθε τέσσερις μήνες.

ΜΑΣΤΙΤΙΔΑ
Ένα πολύ σημαντικό νόσημα που αφορά τα κοπάδια μας είναι η μαστίτιδα, η κλινικη καθώς και η υποκλινική μορφή αυτής. Και οι δύο μορφές απειλούν τη γαλακτοπαραγωγή του κοπαδιού καθώς και την ποιότητα του παραγόμενου προϊόντος. Οι μαστίτιδες οφείλονται σε μικρόβια όπως ο staphylococcus και πηκτάση, αρνητικοί σταφυλόκοκκοι που υπάρχουν στο χώρο και ευ- καιριακά εισέρχονται στο μαστό περνώντας από τη θηλή, προκαλώντας έτσι βλάβη του μαστικού παρεγχύματος Αποτέλεσμα αυτού είναι να φλεγμαίνει και να ερεθίζεται ο μαστός, καθώς και να δημιουργούνται ακόμα και κάποιες σκληρύνσεις και ογκίδια. Η σύσταση του γάλακτος επηρεάζεται σαφώς και εμφανίζεται από ορώδες έως και τυρόπηγμα. Ιδιαίτερη προσοχή θέλει η υποκλινική μορφή μαστίτιδας, καθώς τα συμπτώματα αυτής δεν γίνονται αντιληπτά από τον κτηνοτρόφο. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα την οικονομική απώλεια από τη γαλακτοπαραγωγή χωρίς να αντιλαμβάνεται το λόγο. Με πρόσφατες μελέτες αποδείχθηκε πως σε ένα κοπάδι η υποκλινική μαστίτιδα μπορεί να φτάσει σε ποσοστό έως και
70% των ζώων.

Για την πρόληψη του νοσήματος παίζουν σημαντικό ρόλο ο εμβολιασμός, αλλά πάντα σε συνεργασία με διαχειριστικά μέτρα. Ιδιαίτερη βάση δίνεται στην καθαριότητα του χώρου του αρμεκτηρίου και στα χέρια των αρμεκτών. Πολύ σημαντικό ρόλο έχει αποδειχτεί πως παίζει η εφαρμογή εμβάπτισης των θηλών μετά από κάθε άρμεγμα με ειδικά απολυμαντικά που δημιουρ- γούν και μια μεμβράνη ανακόπτοντας την πορεία των μικροβίων μέσα στο μαστό. Δεν πρέπει να ξεχνάμε πως η διατροφή και η θρεπτική κατάσταση των ζώων είναι εξίσου σημαντική για την άμυνά τους έναντι ασθενειών.