Καλοκαιρινές ασθένειες της Κορινθιακής Σταφίδας

Έχοντας μπει πλέον στον τελευταίο μήνα της άνοιξης και με το καλοκαίρι προ των πυλών, καλό είναι να αφιερώσουμε λίγο χρόνο και να θυμηθούμε τις κυριότερες ασθένειες που θα αντιμετωπίσει αυτήν την περίοδο η καλλιέργεια της Κορινθιακής Σταφίδας αλλά και τους τρόπους αντιμετώπισης τους.

Ψευδόκοκκος

Ο ψευδόκοκκος είναι έντομο λίγων χιλιοστών που προσβάλλει όλα τα ποώδη όργανα του φυτού (φύλλα, ταξιανθίες, βλαστούς). Από την προσβολή του εντόμου τα φυτικά μέρη κιτρινίζουν, είναι καχεκτικά και τελικά ξεραίνονται. Στα φύλλα αναπτύσσεται καπνιά λόγω των μελιτωδών ουσιών ενώ η ρύπανση των σταφυλιών από τα αποχωρήματα του εντόμου προκαλεί την ποιοτική τους υποβάθμιση.

Για την αντιμετώπιση συστήνεται άμεση επέμβαση με θερινό ορυκτέλαιο μαζί με οργανοφωσφορούχο εντομοκτόνο ή με άλλο κατάλληλο εντομοκτόνο. Για καλύτερη κάλυψη των σταφυλιών με το ψεκαστικό υγρό συνιστάται η τακτοποίηση του φυλλώματος έτσι ώστε να μην σκιάζονται ή να δίνουμε ιδιαίτερη προσοχή στα σκιασμένα μέρη.

Σημαντικό είναι η αντιμετώπιση να γίνεται όσο το δυνατόν γρηγορότερα και όσο το έντομο βρίσκεται ακόμα σε στάδιο κάμπιας, όταν και είναι πιο ευάλωτο στα εντομοκτόνα.

Ευδεμίδα

Η ευδεμίδα είναι από τους μεγαλύτερους εχθρούς του αμπελιού μας. Είναι επίσης γνωστή και ως σκουλήκι των σταφυλιών, αφού η προνύμφη της προκαλεί την καταστροφή των ραγών. Αυτήν την περίοδο εμφανίζονται τα ενήλικα της γενεάς που διαχείμασε, τα οποία ωοτοκούν πάνω στα κλειστά άνθη και κυρίως στους ποδίσκους και στα βράκτια, όταν οι ταξιανθίες της αμπέλου βρίσκονται σε έκπτυξη ή έχουν εκπτυχθεί αλλά τα άνθη είναι ακόμα κλειστά. Στην περίπτωση που οι ταξιανθίες δεν έχουν εκπτυχθεί ακόμα, η ωοτοκία γίνεται πάνω στα νεαρά φύλλα και στο φλοιό των νεαρών βλαστών. Η πρώτη γενεά είναι ανθοφάγος αφού η προνύμφη ανοίγοντας μια μικρή οπή εισέρχεται στο κλειστό άνθος και αρχίζει να τρέφεται από τους στήμονες και τον ύπερο. Με τον ίδιο τρόπο προσβάλλει και τα γειτονικά άνθη και τα συνδέει με μετάξινα νήματα. Αφού ολοκληρώσει την ανάπτυξή της νυμφώνεται μέσα σε βομβύκιο, στην προσβεβλημένη ταξιανθία ή κάτω από ξηρούς φλοιούς του πρέμνου ή ακόμα και στο έδαφος.

Συστήνεται η χρήση παγίδων φερομόνης για τον έλεγχο του πληθυσμού των ακμαίων εντόμων.  Παράλληλα κάνουμε έλεγχο των ταξιανθιών και ραγών για εναπόθεση αυγών και καρποφάγων γενεών. Για την καταπολέμηση χρησιμοποιούνται εγκεκριμένα εντομοκτόνα στα στάδια πριν την άνθηση και μετά την γονιμοποίηση και ενδεικτικά αναφέρονται ως κατάλληλα τα: 

• chlorpyrifos
• fenitrothion
• endosulfan
• carbaryl

Συχνά καταπολεμάται μαζί με τον ψευδόκοκκο. Για την σταφίδα που προορίζεται για βρώση συστήνεται επαναληπτικός ψεκασμός από τα μέσα ως τα τέλη Ιουνίου.

Τετράνυχος

Ο τετράνυχος αναγνωρίζεται από το κόκκινο χρώμα του και για αυτό είναι γνωστός και ως Κόκκινος τετράνυχος. Ανήκει στην κατηγορία των ακάρεων και ευνοείται από τις υψηλές θερμοκρασίες και την ξηρασία. Τον Μάιο εμφανίζονται τα πρώτα ακμαία και τα θηλυκά αφού γονιμοποιηθούν αρχίζουν την ωοτοκία σε τρεις ημέρες. Προκαλούν ζημιές στα φύλλα με αποτέλεσμα να ξεραίνονται και να πέφτουν πρόωρα. 

Πρέπει να γίνεται συστηματική παρακολούθηση του σταφιδοαμπελώνα για την ύπαρξη του και όταν παρατηρείται έντονη προσβολή να επεμβαίνουμε με εγκεκριμένα ακαρεοκτόνα που δρουν τόσο στα ακμαία όσο και στα αυγά τους. Παρόλα αυτά ο τετράνυχος έχει αρκετούς φυσικούς εχθρούς, όπως αρπακτικά ακάρεα και κολεόπτερα, τα οποία κρατούν τους πλυθησμούς του σε χαμηλά επίπεδα.

Στην ίδια κατηγορία ανήκει και η Ερινώση που προκαλείται από ακάρεα και χρήζει παρόμοιας αντιμετώπισης.

Βοτρύτης

Ο βοτρύτης είναι μύκητας ο οποίος προκαλεί την ασθένεια της Τεφρά σήψης. Παρατηρείται περισσότερο το Φθινόπωρο κατά την περίοδο της συγκομιδής αλλά επειδή υποβαθμίζει όχι μόνο την ποσότητα αλλά και την ποιότητα της σταφίδας πρέπει να προσεχθεί και αυτήν την περίοδο και όσο οι θερμοκρασίες δεν ξεπερνούν τους 25 βαθμούς Κελσίου και υπάρχει αρκετή υγρασία στην περιοχή. Με υγρή και βροχερή άνοιξη μπορεί να εμφανιστούν προσβολές των τρυφερών κληματίδων και φύλλων και των ανθέων. Οι προσβολές εκδηλώνονται υπό μορφή καστανών περιοχών στα μεσογονάτια, στις τρυφερές κορυφές και στα φύλλα που προκαλούν σήψη και ξήρανση κορυφών, φύλλων και κληματίδων. 

Για την καταπολέμηση προτείνεται να γίνονται τρεις ψεκασμοί την άνοιξη με εγκεκριμένο μυκητοκτόνο κατά την πλήρη άνθιση, αμέσως μετά την άνθιση και πριν αρχίσει η διόγκωση των ραγών. Σημαντικό ρόλο παίζουν και οι καλλιεργητικές πρακτικές που ακολουθούμε με έμφαση στην λήψη μέτρων για την αποφυγή πληγών στα φυτά, σωστό κλάδεμα και ξεφύλλισμα για τον επαρκή αερισμό της σταφίδας και αποφυγή υπερβολικής αζωτούχο λίπανσης. Δεν πρέπει να ξεχνάμε την απολύμανση των κλαδευτικών εργαλείων για αποφυγή μεταφοράς ασθενειών από προσβεβλημένα φυτά σε υγιή. 

Περονόσπορος

Ο περονόσπορος οφείλεται στους μύκητες της οικογένειας Peronosporaceae. Δεν ευδοκιμεί όταν επικρατούν υψηλές θερμοκρασίες και ξηρασία αλλά όταν υπάρχει βροχόπτωση και υψηλή σχετική υγρασία αναπτύσσονται γρήγορα στους τρυφερούς βλαστούς και στους πράσινους ιστούς.

Για την καταπολέμηση συστήνεται η χρήση εγκεκριμένου μυκητοκτόνου ειδικά σε περιοχές που έχουν υγρασία ή μετά από απότομη αλλαγή του καιρού με βροχοπτώσεις.

Ωίδιο 

Το ωίδιο είναι από τις σημαντικότερες ασθένειες που έχει να αντιμετωπίσει ο παραγωγός. Προσβάλλει όλα τα τμήματα του φυτού ενώ αν η προσβολή γίνει πριν την άνθιση προκαλεί ανθόρροια. Στις ράγες προκαλεί σκίσιμο με αποτέλεσμα την καταστροφή της σταφίδας.

Ευδοκιμεί σε υψηλές θερμοκρασίες αλλά σε σκιαζόμενες περιοχές, για αυτό για την καταπολέμηση του η πρόληψη με κλαδέματα που ευνοούν τον καλό αερισμό, το ξεφύλλισμα που βοηθά την ηλιακή ακτινοβολία να φτάνει σε περισσότερα μέρη του φυτού και η ενδεδειγμένη λίπανση με άζωτο για αποφυγή ανεξέλεγκτης βλάστησης, συστήνονται ως τα καλύτερα μέτρα αντιμετώπισης. Τρόποι αντιμετώπισης με ωιδιοκτόνα – μυκητοκτόνα ή θειάφι, πρέπει να γίνονται με προσοχή, για αποφυγή δημιουργίας ανθεκτικότητας και κάψιμο των φυτών αντίστοιχα. 

Συνοψίζοντας, οι καλλιεργητικές πρακτικές για την πρόληψη των ασθενειών είναι ζωτικής σημασίας για την εξασφάλιση της υγείας των φυτών μας, χωρίς να περιορίζεται η ποσότητα και η ποιότητα της σταφίδας, με όσο το δυνατόν λιγότερη χρήση φυτοφαρμάκων. Αυτή την περίοδο κάνουμε βλαστολόγημα ενώ κατά την καλοκαιρινή περίοδο συνεχίζουμε με κλαδέματα όπου κρίνεται απαραίτητο και ξεφύλλισμα για τον καλό αερισμό των φυτών.  Δεν πρέπει να ξεχνάμε την απολύμανση των κλαδευτικών εργαλείων για αποφυγή μεταφοράς ασθενειών από προσβεβλημένα φυτά σε υγιή. Επίσης  σημαντικό είναι το ξεβοτάνισμα και καταστροφή των ζιζανίων, τα οποία εκτός του ότι ανταγωνίζονται τα φυτά μας αποροφώντας θρεπτικά στοιχεία από το έδαφος, λειτουργούν και ως ξενιστές επιβλαβών μικροοργανισμών και εντόμων.

Τέλος, δεν πρέπει να παραλείπεται από τους παραγωγούς η ενημέρωση για τις γεωργικές προειδοποιήσεις που ανακοινώνονται από το ΥΠΑΑΤ αλλά και να απευθύνονται σε καταρτισμένους γεωπόνους για συμβουλές όσον αφορά την ορθολογική χρήση των φυτοφαρμάκων.